Wat is Kat uit de Gracht?
Kat uit de Gracht is oorspronkelijk een wijkinitiatief , ondersteund door de gemeente Leiden (Aaf Verkade). De reden van de oprichting van Kat uit de Gracht in 2009 was het forse aantal verdrinkingen van katten in de grachten van deze waterrijke stad. Het project leverde in 10 jaar 110 geredde katten op! Verschillende steden namen het initiatief over. Kat uit de Gracht wordt gerund door vrijwilligers.
Omdat deze belangrijke informatie en kennis verloren dreigde te gaan werd het project opgenomen op deze website onder
Voor de vindbaarheid blijft de naam Kat uit de Gracht met het logo bestaan onder de naam Project “Kat uit de Gracht”.
Nieuwe beheerder gevraagd voor dit project!
Onderstaand schema toont 16 oorzaken waardoor katten te water raken. Daarna volgt een schema met mogelijke oplossingen om verdrinking te voorkomen. De schema’s zijn te downloaden bij Downloads. Onder beide schema’s word dieper ingegaan op oorzaken en oplossingen.
Oorzaken waardoor katten te water kunnen raken
Oplossingen om te voorkomen dat katten te water raken
Informatie bij de schema’s “Oorzaken en oplossingen”
Schrik
Veel katten kukelen door een schrikreactie van het randje van de gracht in het water. Ze lopen er nu eenmaal graag.
Oorzaken van schrik zijn er legio: een loslopende hond, een aanstormende auto, een donderklap, een fietser die niet gediend is van een kat en die een (schijn)trap uitdeelt…zelfs meeuwen jagen soms katten de gracht in.
Extra gevaarlijk wordt het, omdat katten graag langs de kademuur lopen en zelfs de binnenbocht van de brug nemen. En ieder jaar is eind december weer een vervelende, frustrerende periode voor dieren. Er wordt volop vuurwerk afgestoken voorafgaand en ná de officiële periode op oudjaarsdag.
Mogelijke oplossingen
Honden – Iedere stad heeft een hondenbeleid (plaatselijke verordening). Honden mogen alleen op aangewezen plaatsen loslopen. Hondenbaasjes zouden dit toch moeten weten en iedereen mag ze hierop aanspreken en om begrip vragen!
Auto’s – Zouden op de smalle grachtjes niet zo hard moeten rijden, zodat katten de mogelijkheid krijgen zich op tijd achter een plantenbak te verschuilen. Ook hier geldt: op een aardige manier aanspreken en om begrip vragen.
Rond Oud & Nieuw- Vuurwerk – Houd katten binnen!
Ziekte en ouderdom
Oudere katten zullen langzaam maar zeker slechter kunnen zien, horen en bewegen. Ze kunnen hun evenwicht moeilijker bewaren waardoor ze grotere kans lopen om in het water te raken.
Veel katten lopen hun hele leven zonder problemen over smalle schuttingen, in dakgoten en gevaarlijk dicht aan de rand van de waterkant.
Ouderdom komt met gebreken… Op een bepaald moment is hun evenwichtsgevoel niet meer zoals het was en heup-, gehoor- en gezichtsstoornissen kunnen voor een balansprobleem zorgen of tot een acute schrikreactie leiden.
Als ze dan zo dicht langs de waterrand lopen of hangen (om water te drinken bijvoorbeeld), is een uitglijder snel gemaakt. Ook suikerziekte komt steeds vaker voor bij katten: een hypo (te weinig suiker in het bloed waardoor er duizeligheid kan optreden) kan ook zorgen voor een val in de gracht.
Mogelijke oplossingen:
Bij de dierenarts te gezondheidstoestand van de kat laten nakijken, oren, ogen, heupen, bloedwaarden e.d. Hiermee rekening houden bij het naar buiten laten van het dier: bijvoorbeeld niet meer buiten laten lopen bij windkracht 6 en harder, bij onweer, in het donker en aan het eind van december, i.v.m. vuurwerk-schrik. Ook kan de eigenaar besluiten samen met de kat een ommetje te maken, waarna de kat weer binnen wordt gehouden. De kat zal het héérlijk vinden als hij weer eens naar buiten mag – hier zult u beiden enorm van genieten!
Harde wind
Windkracht 7 en hoger: blijf maar lekker binnen!
Omdat katten zo graag over randjes lopen, kunnen ze bij een flinke windvlaag zó in het water (of uit de dakgoot) kukelen.
Mogelijke oplossing:
Laat uw kat bij windkracht 7 of hoger (of aangepast aan de lokale situatie) niet zomaar alleen naar buiten.
Kattenmepper (dier)
Het dier is over het algemeen een kater, ongecastreerd, waarbij de hormonen het dier zeer dominant gedrag ‘opleggen’. Een onderdeel van de strategie om heer en meester in de wijk te blijven, is het weg- of opjagen van dieren die zijn dominante positie niet accepteren. In waterrijke wijken, belandt het zwakkere dier nog wel eens in het water, waarna het kan verdrinken.
Mogelijke oplossing:
Castreren- Navraag bij de Dierenbescherming leert, dat één manier om het aantal te verdrinkingen in de wijk te verminderen kan zijn, door té dominante (wilde) katers te vangen en te laten castreren.
Uitglijden
Gladde kades, door ijzel of mos
Katten lopen graag langs de randjes van de bruggen en kades. Als die om de één of andere reden spekglad zijn, kan een kleine misstap een uitglijder veroorzaken.
- De kat kan zich niet vastgrijpen (het mos laat bijvoorbeeld los) en valt in het water.
- Wanneer dit gebeurt in de winter (door ijzel), is de kat binnen enkele minuten onderkoeld. Alleen met heel veel geluk (of door hard te schreeuwen) kan het dier nog worden gered door heldhaftige omstanders.
Mogelijke oplossingen
De kade schoonspuiten met de hogedrukspuit, of schoon schrobben met een bezem en wat groene zeep.
Bij vorst (ijzel) de kat alleen onder begeleiding naar buiten laten, of anders binnen houden.
Steile wanden
Een zwemmende kat zal zich proberen te redden door gebruik van zijn nagels. Bijvoorbeeld via kapotte kademuren. Bij gladde wanden is een te water geraakte kat ten dode opgeschreven als er geen extra klimmogelijkheden worden geboden. Een gevaarlijke situatie ontstaat als de beschoeiing waar de kat zich altijd kon redden wordt vervangen door gladde nieuwe wanden.
Mogelijke oplossingen
- Plaats drijvende eilanden (voldoende voor de gehele vaart/gracht én zorg dat ze groot genoeg zijn!).
- Plaats kattenklimtouwen.
- Zorg voor extra richels, waarop een natte kat kan uitrusten en luidkeels kan gaan miauwen om de aandacht te trekken.
Of kies voor een faunatrap in goed overleg met de instanties. Bijvoorbeeld van het bedrijf HIP Groen
Nieuwsgierigheid
Een nieuwsgierige kat zal risico’s nemen.
Wanneer er bijvoorbeeld een verbouwing in de buurt is kan hij op onderzoek gaan. De omgeving die bekend voor hem was wordt nu onoverzichtelijk. Katten kunnen niet zomaar gevaarlijke situaties inschatten.
Mogelijke oplossingen:
Inmiddels weten we uit ervaring, dat het ophangen van een paar klimtouwen een heleboel narigheid kan voorkomen. Deze maatregelen zijn ook aan te raden aan bewoners met katten, die tijdelijk in zo’n onoverzichtelijke woonomgeving ‘bivakkeren’.
Hormonen
Hormonen zijn bij dieren vaak de reden voor onvoorspelbaar gedrag.
Ongecastreerde dieren (zowel mannelijk als vrouwelijk) zullen hun territorium willen verdedigen en vruchtbare poezen willen dekken. Katers inspecteren hun territorium vaker d.m.v. sproeien. Andere katers worden verjaagd, dit gaat vaak gepaard met loeien en vechten.
Poezen zullen vruchtbare concurrentes uit hun territorium willen weren.
De reden van dit gedrag is de onbegrensde drang om hun eigen genen door te geven als er een vruchtbare partner rondloopt. Zij zijn daardoor minder alert op andere gevaren zoals een verkeersweg of de waterkant. In de ontstaande strijd, soms op leven en dood, ontstaan er vaak (dodelijke) ongelukken met katten. Bijvoorbeeld door een aanrijding of doordat een van de dieren in een gracht belandt en verdrinkt.
Mogelijke oplossing:
Laat een kat zo jong mogelijk castreren of steriliseren, nog vóórdat het dier als volwassene aan alle avonturen rondom een ‘voortplantingsperiode’ heeft kunnen wennen. Op die manier weet het dier na een castratie/sterilisatie niet wat hij mist en zo hoeft hij ook evt. aangeleerd gedrag (krols krijsen en sproeien, bijvoorbeeld) ook niet meer af te leren.
Water drinken
Katten drinken het liefst vies, bruin water, uit bijvoorbeeld een oud bakje.
Maar ook grachtenwater, hangend over de rand van de kademuur of boot. Omdat ze hiermee snel uit hun evenwicht kunnen raken, vallen er door ‘water drinken’ geregeld katten in de gracht.
Mogelijke oplossingen:
- Geef de kat een eigen emmer of bakje (grachten)water. Dat wordt na verloop van tijd ook ‘bruin’ en dus aantrekkelijker. Zet het dicht bij de plaats waar de kat normaliter over de rand zou hangen.
- Hang (met toestemming van bewoners en instanties) ter plekke een kattenklimtouw op.
IJswandelen
Veel katten die ijswandelen, ‘flaneren’ graag vlak langs de kades en bootjes. Maar omdat het ijs hier erg dun is, is dat erg gevaarlijk. Ook onder bruggen is het ijs meestal flinterdun. Tenslotte: als na een periode van vorst de dooi intreedt ontstaat het gevaar dat de kat in een wak terecht komt met alle gevolgen van dien. Eenmaal te water geraakt, zijn onderkoeling en kramp de belangrijkste gevaren met vaak verdrinking als resultaat.
Mogelijke oplossingen:
Een uitgaansverbod. Als uw kat graag op het ijs loopt kunt u uw kat binnen houden in de periode van ijs en dooi.
Laat alleen onder toezicht de kat naar buiten laten gaan, zodat je te hulp kunt schieten als het dier door het ijs heen zakt.
Opletten: kijk goed op het ijs of je poezenvoetstappen ziet die richting een brug gaan (waar geen ijs ligt of waar dat heel dun is) of die zelfs naar een wak toelopen.
Zie je een kat op het ijs en weet je waar de eigenaar woont, waarschuw hem of haar dan! De eigenaar zal je dankbaar zijn!
Kattenbaktraining. Een regelmatig gehoorde reactie is dat de kat alleen buiten zijn behoefte doet. Dat is lastig, daarom raden wij eigenaren van katten aan hun kat te trainen hun behoefte op een kattenbak te doen die binnen staat. Daarmee voorkom je problemen in de toekomst.
Jachtinstinct
Een vogeltje in de boom, een vogeltje op de gracht, een vogeltje in de gracht?
Een kat doet niets liever dan luieren (ca. twintig uur per dag), eten én jagen. En aangezien de mens zijn kat heeft meegenomen naar grachtrijke buurten, zal de kat ook dáár op alles jacht maken dat rent en vliegt (en liefst het formaat heeft van een mus of muis). Uiteraard zal een kat daarbij risico’s nemen, waarvan hij zichzelf niet bewust is: te dicht langs de waterkant sluipen (ogen gefixeerd op het musje even verderop, niet op de zwaan die naast hem in de gracht zwemt), willen krooswandelen om bij de jonge eendjes te komen, over het ijs galopperen om de merel bij de overbuurvrouw eindelijk eens te grazen te kunnen nemen…
Mogelijke oplossingen:
Zie de oplossingen bij ijswandelen en krooswandelen. Verder zal het dier alleen door ervaring leren – hopelijk hangt daar een kattenklimtouw in de buurt!
Belangrijk om te weten/disclaimer: Voor op natuurijs wandelende katten die in een wak terecht komen, is een kattenklimtouw niet altijd de oplossing: het is voor de kat té zwaar om door het ijs heen naar een klimtouw toe te ‘tijgeren’. Hondenaanboord.nl / Katten & Water / Kat uit de Gracht kan hiervoor nooit aansprakelijk worden gesteld.
Kroos wandelen
Onervaren poezen (en honden en kinderen) denken dat ze kunnen lopen op kroos omdat ze het aanzien voor gras. Meestal zijn (jonge) eendjes en andere watervogels té aanlokkelijk om voorbij te laten gaan, zeker als de poes denkt dat ze via het ‘gras’ snel naar de diertjes toe kan komen…
Mogelijke oplossingen
Als eigenaar hoop je natuurlijk dat je kat direct van de eerste ‘krooswandeling’ geleerd heeft. Dat hoeft niet altijd zo te zijn omdat kroos vaak op sloten en grachten ligt waar nauwelijks stroming is en die hoogstwaarschijnlijk ook lage walkanten hebben, zodat de kat er zelf weer uit kan klimmen.
Trainen! De ervaring leert. Als de kat erg avontuurlijk is, kun je hem wellicht een keer ‘laten zien’ dat er onder het kroos water zit door erin te roeren waar de kat bij is.
Randje rollen
Katten kunnen zo héérlijk blij en duizelig worden van een goede rolpartij! Maar wat als ze dat direct aan de waterkant doen en ze verliezen hun evenwicht?
Omdat katten zo graag over randjes lopen, zijn ze ook geneigd daar andere gedragingen uit te voeren, zoals rollen. Het gebeurt regelmatig dat een kat al rollend te water raakt.
Mogelijke oplossingen
- Een oogje in het zeil houden als je kat de neiging heeft om te rollen langs het randje is waarschijnlijk de enige optie.
Op een bootje klimmen
Katten vinden het heerlijk om op een warm bootzeil te liggen. Of om via een boot een ander deel van hun leefomgeving (dicht bij het water) te ontdekken. Ook kunnen ze soms via een ondergelopen bootje dichtbij het water komen om ervan te drinken. Of via het bootje komen ze dichter bij watervogels in de buurt.
Bootzeilen zijn over het algemeen glad en stug. Randen van bootjes kunnen door algen en andere viezigheid glad zijn geworden. Als een kat (schrikt en) begint te glijden, bieden zijn nagels geen houvast meer.
Mogelijke oplossingen:
Een andere plek voor je kat creëren, waar hij veilig in het zonnetje kan liggen aan de waterkant.
Een los bootzeil stevig vastsnoeren.
Een extra oogje in het zeil houden, als je je eigen kat (of een andere kat) dit ziet doen.
Een bakje water op de kant zetten, waaruit ze kunnen drinken.
Hulpmiddelen
Kattenvlotjes, kattentrapjes, aan elkaar geknoopte lakens, dit zijn oplossingen die niet op prijs gesteld worden door de gemeente. Het materiaal kan loslaten of wegrotten. Kat uit de Gracht vond een ideale, elegante en succesvolle oplossing d.m.v. klimtouwen. In Leiden en andere grachtensteden bleek dat katten vaak gebruik maakte van de touwen.
Situatie afhankelijk
Het is afhankelijk van de situatie wel reddingsmiddel het best toegepast kan worden.
Bij een kademuur is een klimtouw bruikbaar.
Bij hoge steigers zijn visnetten bruikbaar.
Kattenklimtouw
Video: Te water geraakte kat maakt gebruik van scheepstros.
Een afgedankte scheepstros blijkt een uitstekend kattenklimtouw te zijn. Daarbij is het een nette oplossing omdat de touwen na verloop van tijd de kleur van een kademuur aannemen.
De bevestiging van een katten klimtouw is belangrijk. Ook hier zijn diverse mogelijkheden voor. Eenmaal gemonteerd is het wel belangrijk om van tijd tot tijd de staat van de montage en de klimtouwen te controleren.
Hoe kom ik aan een kattenklimtouw?
Een kattenklimtouw kan je nieuw of gebruikt verkrijgen
- Nieuw bestel je het bijvoorbeeld via www.touwhuis.com.
- Tweedehands of zelfs gratis via bijv. rederijen, jachthavens en visafslagen in je regio
- De prijzen verschillen i.v.m. kleur, dikte, materiaal en lengte.
- Maak gebruik van onze service “Schippers helpen kattenliefhebbers”. Hier kunnen schippers gebruikte scheepstouwen doneren en kattenliefhebbers touwen aanvragen.
TIP Kattetrap is een website die haar ervaringen met verschillende soorten kattenklimtouwen deelt.
Acties van vrijwilligers “Project Kat uit de gracht” bekijken? Klik hier!
Watertuin en Broedeiland
- Watertuin
- Broedeiland
Naast een oplossing voor te water geraakte katten is een watertuin een aanwinst voor watervogels, vissen en amfibieën en insecten.
- Een broedeiland is 1 x 1 meter, of 1,5 x 1 meter.
- Een watertuin is groter, 2 x 1,5 meter
- Beiden mogen niet in het vaarwater van boten liggen en wordt gemonteerd aan een dukdalf (pijler) of aan de kademuur
- Bij watertuinen wordt gekozen voor 2 stuks plus 1 broedeiland (waar watervogels op kunnen nestelen).
- klik hier voor achtergrondinformatie over deze drijvende eilanden
Toestemming vragen
Om een reddingsmiddel in een gracht of ander water te plaatsen heb je toestemming nodig van de betreffende gemeente maar eventueel ook van het Hoogheemraadschap of een havenmeester . Iedere gemeente en ook de andere instanties hebben hun eigen werkwijze en je moet geluk hebben om bij de gemeente de juiste ambtenaar te treffen!
Het is handig om dit stroomschema te gebruiken in je overleg met de instanties.
Het kan zeker helpen om de benaderde ambtenaren te wijzen op de gemeentes die met deze hulpmiddelen ervaring hebben. Dit zijn: Leiden, Hoorn, Amersfoort en Delft.
Wijs de ambtenaren op onze website en neem de diverse informatiefolders mee ter illustratie. Ga naar Downloads
Hoe red je een zwemmende kat?
Denk eerst aan je eigen veiligheid!
Door direct ZELF actie te ondernemen heeft een kat de grootste kans op overleven, een Dierenambulance (of brandweer) komt (bijna) altijd te laat voor het dier.
Roep omstanders voor hulp.
Opties (afhankelijk van je eigen mogelijkheden en de mogelijkheden ter plekke)
- Klim (voorzichtig!!) zelf in de gracht, redt de kat, geeft de kat aan een omstander, klim zelf op het droge.
- Doe je jas uit, een das af of schud een tas leeg -of pak de paraplu! Roep de kat naar je toe, ga evt. op je buik liggen en reik het hulpmiddel aan de zwemmende kat aan; die kan zijn nagels er dan in slaan.
- Pak een flinke boomtak, of breekt er uit nood één van een boom, en steekt die naar de kat toe, zodat hij zich eraan vast kan grijpen.
- Pak tuinmeubilair van de straat en zet dat in de gracht (bankje of stoel), zo kun je er later zelf ook makkelijk uitklimmen.
Mogelijke reacties van de kat en hoe je daarop kunt reageren
- Zwemt de kat paniekerig naar de overkant, laat iemand dan anders bovenstaande opties aan de andere kant van het water proberen.
- Wil de kat niet aan het kledingstuk (of boomtak) hangen, grijp hem dan waar je grijpen kan en probeer hem aan zijn nekvel op het droge te hijsen.
De kat gered is, wat nu?
- Is de kat op het droge, houd hem vast!
- Is het dier bij je bekend? Breng het naar huis (of u laat hem zelf naar huis lopen, als hij in goede doen is.
- Is de kat onbekend of er slecht aan toe, neem hem mee naar je eigen huis, droog hem af en bel de dierenarts om advies te vragen.
- Bij shock, onderkoeling en als de kat water binnen heeft gekregen (in de longen), moet het dier zo snel mogelijk naar de dierenarts voor controle.
- Meld de redding bij de Dierenambulance (bv. via 144) en het lokale asiel, zodat zij de gegevens kunnen matchen met een mogelijk als vermist opgegeven dier.
- Zet via de omstanders de buurt-tam-tam in werking om de eigenaar te achterhalen. Laat rondbazuinen dat er een kat (geef omschrijving) uit het water gevist is, en waar die zich nu bevindt en bij wie het baasje zich kan melden voor meer informatie.
Hoe krijg ik de kat weer bij zijn baasje?
- Heeft de kat een adreskokertje of penning, bel de eigenaar dan zelf op of ga erlangs.
- Elke dierenambulance,dierenartsen asiel heeft een zgn. chipreader, waarmee de gegevens van het dier kunnen worden afgelezen (mits het dier uiteraard is gechipt!)
- Als je het dier ergens wilt afgeven of laten ophalen neem dan contact op met de Dierenambulance
- Let op: Zorg dat je niet voor niets met een rillerig diertje bij de dierenartspraktijk voor de deur staat! Bel eerst of deze dierenarts wel dienst heeft.
- Bel 144 bij een dier in nood.
Disclaimer: Er zijn mogelijk katten die geen gebruik maken van een kattenklimtouw of net of ander aangeboden reddingsmiddel. Trudie Rutten -Hondenaanboord.nl / Kat & Water / Kat uit de Gracht kan hiervoor nooit aansprakelijk worden gesteld.
Copyright – Hondenaanboord.nl – Downloads zijn gratis en mogen verspreid worden, er mogen echter geen wijzigingen aangebracht worden in de downloads. Wilt u informatie overnemen dan bent verplicht vooraf contact op te nemen / toestemming te vragen aan Trudie Rutten – info@hondenaanboord.nl
